تصویر کعبه در نگارگری اسلامی

تصویر جبرئیل (ع) در نگارگری ایران

نگارگری ایرانی دریچه‌ای است به‌سوی «عالم ملکوت» یا سرزمین آسمانی «هورقلیا» که پوشیده از انوار مقدس است و صور تشکیل‌دهنده این اقلیم نورانی، صورت‌های مثالی و لطیف و روحانی‌اند. ازاین‌رو، فرشتگان به‌عنوان حقایقی روحانی در این جهان برزخی نمود می‌یابند و می‌توان آن را جهان خاص فرشتگان قلمداد کرد. این مقاله با محوریت موضوع «جبرئیل» به‌عنوان فرشته وحی و راهنمای پیامبر (ص) در سفر معراج کوششی است برای د...

ملاحظاتی دربارۀ زیباشناسی نگارگری اسلامی

نوشته‌های فراوانی دربارۀ نگارگری ایرانی در دست است که عموماً برای تبیین زیباشناسی این هنر به آموزه‌های عرفانی و به‌ویژه عالم خیال یا عالم مثال استناد کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان این حوزه (کربن، بورکهارت، شووان، نصر و رینگن‌بِرگ) با تکیه بر آراء ابن عربی کوشیده‌اند ثابت کنند که زیباشناسیِ نگارگری ایرانی برخاسته از آموزۀ عرفانی «عالم خیال» است. مسئلۀ محوری این مقاله مبتنی است بر این‌که ...

تحلیل کاربرد رنگ آبی در تصویر سازی شخصیت"مجنون" در نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی

داستان لیلی و مجنون از مشهورترین آثار ادبیات عرفانی است که مورد توجه نگارگران ایرانی نیز بوده است. در آثار شاخص نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی، در رنگ‌آمیزی تنپوش شخصیت مجنون از رنگ آبی استفاده شده است. سؤال اصلی تحقیق آن است که «علت استفاده از رنگ آبی در رنگ‌آمیزی تنپوش مجنون در نگارگری دوره‌های تیموری و صفوی چیست؟» هدف اصلی این پژوهش شناسایی بخشی از مبانی نظری رنگ‌ها در نگارگری ایرانی ...

کعبه در آیینه شعر

بررسی چگونگی ترکیب نوشته و تصویر و خاستگاه آن در نگارگری مکتب شیراز دور آل اینجو

  یکی از مهم‌ترین جنبه‌ های صوری نگارگری ایرانی ترکیب‌ بندی نوشته و تصویر در صفحه و در اصطلاح امروزی «صفحه‌ بندی» است. در این پژوهش، رابطةۀ بین نظام چینش عناصر نوشتاری و قاب تصویر و همچنین رابطةۀ شکل قاب تصویر با موضوع و ترکیب‌ بندی نگاره‌ های مکتب شیراز دوران ایلخانی بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در نگارگری مکتب شیراز آل اینجو رابطۀه بین عناصر نوشتاری و ترکیب‌ بندی نگاره‌ها از اصول دق...

مناسک حج در نگارگری اسلامی و نقش آن در همبستگی ملی و وحدت اسلامی - مهناز شایسته‌فر

نگارگری مناسک حج، جلوه‌ای است از چیره‌دستی هنرمندان نگارگر مسلمان در بازنمایی مذهب در هنر اسلامی؛ همچنین بیانگر نمودی از حلقه مودت و محبت در میان مسلمانان است. نگاره‌های مورد بحث در این مقاله از دوره‌های تاریخی ایلخانی، تیموری: فوی و ترکان عثمانی، حدفاصل سده‌های هشتم تا هفدهم/یازدهم/ چهاردهم و از میان نسخه‌های خطی جامع‌ التواریخ، لیلی و مجنون، آثار آل مظفر، شاهنامه قوام‌الدین، جنگ اسکندر سلطان...